Kweekverslag van de Guira Koekoek
Wetenschappelijke naam: Guira guira
Engelse naam: Guira Cuckoo, White Ani
Franse naam: Guira Cantara
Duitse naam: GuiraKuckuck
Spaanse naam: Pirincho
Heb ik in mijn eerdere verslag (
http://www.vogelarena.com/forum/forum_read.php?id=14923&recordnum=0) gesproken over de introductie van Guira Koekoeken in de Nederlandse avicultuur wil ik in dit verslag openheid geef hoe ik met deze vogels gekweekt heb.
Voedsel:
Als dieet geef ik mijn Guira koekoeken diverse producten zoals: gemalen kuikens, verknipte eendagskuikens, kippenhartjes, eendagsratten, dola’s, ei-voer, eieren, carnizoo en zo nu en dan banaan of komkommer. Dit dieet is ook heel goed aan te vullen met ander vlees, insecten en muizen. Na een berekening heb ik globaal berekend dat ik €0,20 per vogel per dag kwijt ben aan voerkosten. Hierbij ben ik uitgegaan van alleen de ouder-dieren en heb ik de jongen verwaarloosd. In dit bedrag zit ook de opfok van jongen.
Samenvatting:
In Aviornis 241 van februari van dit jaar heb ik geschreven over de introductie van Guirakoekoeken in de Nederlandse Avicultuur, de samenstelling van mijn kweekgroep, de oorsprong van mijn kweekgroep en nog wat details. Het kan zijn dat ik in dit kweekverslag dingen aanhaal die in het introductieverhaal al geschreven zijn. Dit, om ook het kweekverslag op compleet te maken.
Voortplanting:
Aan de ene kant planten deze vogels zich erg goed voor en aan de andere kant gaat het ook heel moeizaam. Dit klinkt tegenstrijdig en dat is het ook. Toen ik mijn eerste trio Guirakoekoeken had samengesteld bestond mijn kweekgroep uit 2 mannen en 1 pop. Ik had de tip gekregen uit Gaia Zoo waar ik de twee mannen van mocht lenen om meer mannen te nemen dan poppen. Ik had nu onverwant bloed om mee te beginnen en mijn pop was genetisch ook nog eens een combinatie van twee mannen uit twee verschillende dierentuinen en een pop van een particuliere kweker uit Frankrijk. De exacte combi van mijn pop kan ik niet omschrijven omdat de ouders als kwartet gehuisvest waren. Maar al met al een flinke variatie aan genen. Tenminste, dat is wat ik dacht en hier kom ik later nog op terug.
In het begin:
Met mijn trio had ik in een zeer korte tijd geluk. Ik had het trio eind februari samengesteld en in april had ik al mijn eerste eieren. In een omgekeerde korf van een rieten kerstklok heb ik een gazen bodem gemaakt en met berkentakken heb ik de zijkanten van het nest bekleed. Het is een open nest met toch een hoop beschutting. In het verblijf van de Guirakoekoeken (2 x 2 meter nachthok en 5 x 5 meter buitenvolière) heb ik binnen en buiten een nest opgehangen. Beide op een droge plek waar de vogels het hele hok kunnen overzien. Het nest in de binnenvolière heeft tot op heden de voorkeur. Hier ben ik erg blij mee omdat dit voor mij makkelijker is om nestcontroles uit te voeren. Als nestmateriaal heb ik de vogels fijne berkentakken, fijne wilg en tabaksstelen aangeboden. De tabakstelen en berk werden met enige secuurheid in het nest geweven en er ontstond een mooie kom. Ook werden er wat takken van de Taxus gebruikt die ik in de buitenvolière heb staan. Er werden kleine stukken afgebroken en deze lagen ook mooi in het nest. Later heb ik Eucalyptus geplant waarvan ze ook bladeren in het nest gebruiken. Hoe mooi is het dat de vogels materiaal gebruiken dat goed tegen luis en bacteriën werkt!
De eerste eieren en meer ….. :
In April werden de eerste eieren gelegd. Eén, twee, drie …… al snel 7 stuks om te eindigen met een nest van 11 eieren. Een deel van deze eieren was onbezet; 5 waren er bevrucht. Met als resultaat dat er 4 jongen geboren werden en uiteindelijk drie uitvlogen en opgroeiden. Het tweede nest bedroeg 13 eieren, en drie opgroeiende jongen. Dit nest werd gestart twee en een halve week na het uitvliegen van de jongen uit het eerste legsel. Dit was eind juni. Het derde nest weer een hoop eieren en 3 opgroeiende jongen. Opvallend was dat er veel eieren onbezet waren, vroeg afstierven of dode jongen in een vroeg opgroei stadia (dus al uitgekomen jongen). Om uiteindelijk het 4e nest te eindigen met twee opgroeiende jongen. Voor het eerste jaar vind ik het geen slechte opbrengst. Een totaal van 11 opgroeiende jongen. Opgeteld, met her en der een zwerf-ei heeft de pop ruim 70 eieren gelegd. Wat denk ik voor een koekoeksoort geen abnormale hoeveelheid is. Door de eieren te merken met potlood kon ik de 'onbevruchte eieren' al na enkele dagen wegnemen.
Mijn optiek:
Vanuit mijn beredenering zijn koekoeken zoals wij deze kennen afhankelijk (parasitair) van andere vogels die hun jongen groot brengen en daardoor moeten ze veel eieren leggen. De energie die een koekoekpop in haar eieren legt hoeft ze niet te steken in het grootbrengen van de jongen. Daarom adviseer ik om met twee mannen te beginnen en één (of twee) pop(pen). Op deze manier breng je het natuurlijke broedgedrag in de groep. Opvallend is dat ik de pop alleen op het nest heb zien zitten als er een ei gelegd werd en verder heb ik haar niet op het nest gezien. De mannen hebben het uitbroeden van de eieren en de zorg van de jongen op zich genomen. Geen enkele keer heb ik de pop zien voeren, of op het nest gezien met voer. Ik heb dan ook de conclusie getrokken dat als je de pop dwingt haar eieren zelf uit te broeden en mee te helpen haar jongen te voeren omdat je maar met één man begonnen bent, je haar te veel belast met de broedzorg. Van de fokkers die van mij koppels hebben gekocht i.p.v. trio's heb ik begrepen dat ze tijdens de broed al relatief snel hun poppen verloren. Dit verklaard misschien ook wel waarom deze soort in gevangenschap zich moeilijker voort plant en er een overschot aan mannen ontstaat. Dit mede omdat wij de keuze maken de poppen te overbelasten. Het mannen overschot hoeft dus geen probleem te zijn wanneer je een pop hebt en er meerdere mannen bijplaatst.
Ik ben er alleen nog niet uit waarom de Guira's zoveel onbezette eieren leggen of waardoor het komt dat de eieren afsterven. Zou het de grote hoeveelheid eieren zijn die te groot is om goed bebroed te kunnen worden? Of kiezen de mannen er voor om op een gegeven moment te gaan broeden en daardoor niet meer paren met de pop, terwijl zij wel blijft leggen? Opvallend is wel dat de meeste eieren die uitkomen goed opeenvolgend zijn qua uitkomen, met een uitzondering daargelaten.
De eerste jongen en meer ….. :
De jongen kippen soms al na 12 dagen uit de eieren en andere weer op de 16e dag hetgeen erg snel is voor een relatief groot ei. De eieren van de Guirakoekoek zijn erg groot in verhouding met het lichaam. Zonder moeite word er elke dag een ei gelegd. De grootte van het ei in verhouding met de korte broedduur staat ook wel weer in verhouding met hun familiegenoten van Nederlands fabricaat (lees: Europese koekoek) Door de korte broedtijd kan het jong van de Europese koekoek snel de concurrentie aan met de jongen van zijn adoptieouders. Eieren die nog niet uitgekomen zijn of jongen van een paar dagen oud kunnen nog makkelijk uit het nest geduwd worden (iets wat Guirakoekoek jongen niet doen). Als de broedduur langer zou zijn, zijn de pleegbroertjes en zusjes te groot om nog te kunnen concurreren. Wat betekend dat de jonge koekoeken geen kans van slagen hebben. Een korte broedtijd en grote omvang is daarom essentieel.
Opvallend is dat het tengere lichaam van de Guirakoekoek zo'n groot ei kan uitdrijven. Uit mijn ervaring heb ik inmiddels wel door dat dit mede komt door de behendigheid die ze hebben in hun poten. Soms lijkt het alsof de Guira's spreidpoten hebben of dat hun poten verlamd zijn om vervolgens een dag of twee later nergens meer last van te hebben. Zoals een muisvogel tussen twee takken kan hangen zo kan een Guirakoekoek dat ook. Ondanks dat een volwassen Guirakoekoek de uiterlijke schijn heeft dat het een forse vogel is voel je bij het vasthouden dat ze vaak tenger en mager zijn. Er zit bijna geen grammetje vet aan.
Uitvliegen van de jongen:
Jongen vliegen al binnen uitzonderlijke tijd uit. Soms op dag 9 maar soms laten ze zich ook rustig 3 weken pamperen in het nest. Als volwaardig beklede miniatuur Guirakoekoek hebben ze nog wel twee tot drie maanden nodig om volledig uit te groeien. Opvallend hierin is dat het ene jong sneller groeit dan het andere maar uiteindelijk worden ze allemaal even groot. Een leuk detail is dat ondanks dat de jongen nog niet volledig uitgegroeid zijn ze wel in meer of mindere mate meehelpen met het grootbrengen van hun jongere broertjes en zusjes, zonder dat dit ten koste gaat van hun eigen groei. Ik heb zelfs gemerkt dat vroege jonge poppen al eieren in het nest leggen aan het eind van het seizoen. Je moet zelfs de vogels afremmen in het leggen van eieren omdat ze zelf niet stoppen. Zelfs als je het nest onaantrekkelijk maakt proberen ze op het kleinste randje nog hun eieren te leggen. Volledig blokkeren of weghalen van het nest is dan ook de enige optie om het leggen te stoppen.
Verspreiding in de Avicultuur:
In de loop van het jaar heb ik vogels verkocht aan mensen uit Denemarken, Duitsland en België en telkens wilden ze een koppel hebben ondanks het advies om trio's met twee mannen aan te schaffen. Van twee van de kopers heb ik vernomen dat ze gefokt hebben. Eén van de nieuwe liefhebbers uit ‘de Lier’ heeft met deze soort één jong gekweekt om kort daarna de pop te verliezen. De kweker uit België heeft 6 jongen gekweekt (4-2) en is uiteindelijk ook zijn pop verloren. Deze kweker heeft het geluk gehad dat hij bij een Duitse dierentuin twee poppen heeft kekregen. Hij gaat de overgebleven vader met zoon aan deze poppen koppelen.
Met mijn nakweek had ik ook niet kunnen voldoen aan de vraag naar mannen. Eén van de betere opties om toch een kolonie te beginnen is met twee poppen en twee mannen. De kweker van mijn pop heeft zelf ook 2-2 als basis en hiermee kweekt hij elk jaar zo rond de 8 jongen. De geslachtsverhouding van mijn score van 11 jongen is 5-6.
Een bekentenis met vraagtekens:
Wat ik heb vernomen van de liefhebber uit Duitsland is dat hij de pop verloor en deze ter sectie heeft aangeboden. Hieruit kwam vast te staan dat de vogel een product was uit inteelt wat mij erg verbaasd, omdat ik juist een selectie had gemaakt van ouderdieren die onverwant waren. Er zijn zelfs papieren aanwezig die deze onverwantschap kunnen aantonen door de variatie in oorsprong. In dierentuinen is er zelfs een fokprogramma om deze soort zo gevarieerd mogelijk te houden. In dit fokprogramma wordt inteelt zo goed als uitgesloten. Om niet te oordelen over deze sectie zijn er ook nog andere mogelijkheden waarom de uitslag inteelt betreft. Het zou namelijk kunnen zijn dat Guirakoekoeken dusdanig hoog in de evolutie staan dat deze soort genetisch heel erg verwant aan elkaar zijn. Dit zie je bij meerdere soorten dieren zoals bijvoorbeeld de Cheeta. Evolutie heeft ze geperfectioneerd tot een status dat ze genetisch bijna identiek zijn. Dit heeft verder geen gevolgen voor de voortplanting maar hierdoor wordt de soort wel heel kwetsbaar voor verandering. Als je een Cheeta in een beplante omgeving zou plaatsen zou deze niet meer met zijn perfect aangepaste lichaam voor vlaktes, kunnen jagen. Genetisch gezien zou het dier zich ook niet meer kunnen aanpassen en daardoor uitsterven. Voor mij is het voor de Guira koekoek een vermoeden dat dit voor deze soort werkt en geen aanname. Dit verklaart misschien wel waarom deze soort een op zich zelf staande soort is. Ik zie verder geen afwijkingen in de dieren die opgroeien.
En toch had ik ook wat pech:
Helaas door de winter verloor ik mijn pop en was er een kweekman met een gebroken poot. Deze heb ik nog kunnen spalken maar voor het dier was het geen pretje. Afgezonderd van de groep maar wel in het zicht van de groep herstelde de poot redelijk. Nadat het verband er af was was de breuk hersteld maar het functioneren van de poot was minimaal. Uiteindelijk verloor ik deze man door de stress, het minder goed kunnen eten door de beperking van de poot en het niet volledig geaccepteerd worden door de groep (ik had de man na een proeftijd van twee weken toch weer apart gezet). Tijdens deze herstelperiode ben ik de tweede kweekman ook verloren. Op een ochtend vond ik hem compleet toegetakeld zonder enige aanwijzing. Dezelfde dag overleed deze vogel.
Guira's zijn erg sociale dieren als het gaat om voedsel, samen roesten en het grootbrengen van de jongen. Maar bij enige vorm van zwakte zijn ze ook weer erg hard. Dit merkte ik al aan het aantal jongen die zonder pardon uit het nest gegooid werden terwijl ik geen enkel mankement vond. Zelfs jongen met een volle krop en volle maag werden uit het nest gezet. Zou het te maken hebben met de druk van het groot brengen? Liever twee jongen groot dan 4 zwak? Ondanks dat ik voldoende en gevarieerd voer gaf was de uitval onder de jongen zo'n 50%. Dus van de ruim 70 eieren waren er 33% bezet en viel daar nog eens 50% van af aan dode jongen. Een rating van 15%. Of dit hoog of laag is voor deze soort in de Avicultuur weet ik niet, maar het aantal dieren groeit op deze manier wel in onze avicultuur. In Handbook of the Birds of the World (HBBW), deel 4 staat dat een rating van 13% in de natuur gewoon is (als je de tekst naleest in HBBW moet je wel een rekensommetje maken om op 13% uit te komen).
En wat nu?
Balen dat mijn oorspronkelijke kweekgroep compleet verdwenen was en er weinig dieren elders worden aangeboden, ik had geen andere keuze dan mijn eigen jongen aan te houden. Van de 11 jongen die ik gekweekt heb, heb ik er nog 6 niet verkocht. Er werd wel interesse getoond door mensen maar door het beperkte aanbod is het ook een soort dat moeilijk onverwant te krijgen is. In deze groep zaten gesekst 2 poppen. Van twee jongen heb ik nog geen uitslag. De groep klikt heel goed. Samen eten, samen op stok en geen onderlinge incidenten. Zoals je soms plaatjes ziet op internet van Guira koekoeken nam ik ook in mijn groep waar dat ze soms heerlijk met 5 of 6 dieren naast elkaar op de stok in de zon zitten. Met altijd wel één of twee dieren die erg waakzaam zijn. Bij het minste wordt de rest van de groep op scherp gezet waarna ze collectief beslissen of het veilig is of niet. Ik merkte ook niet dat er einzelgänger in de groep zaten en het opzetten van een nieuwe groep met nieuw bloed was op dit moment een onmogelijke opgave. Ik besloot dus een nieuwe ronde in te gaan met verwante dieren.
Een nieuwe ronde:
Een nieuw jaar breekt aan en het nest werd eind maart weer vrij gegeven om te gebruiken. Eind mei werd mijn wachten beloond. Wat langer wachten dan de vorige keer maar een nieuw begin is er weer. Met twee poppen die nu eieren leggen en nesten die in korte tijd overvol liggen, blijf ik eieren rapen die onbezet zijn. Aan de ene kant is het jammer dat er zoveel onbevrucht is en aan de andere kant kan ik een kennis heel blij maken met deze eieren. Hij blaast ze uit en ruilt deze met ei-verzamelaars all over the world. Qua hoeveelheid bevruchte eieren is het bovengenoemde percentage bijna weer hetzelfde, met enig verschil dat er meer eieren afsterven tijdens het broeden. Door de grote hoeveelheid eieren is het ook onmogelijk om ze allemaal goed te kunnen bebroeden en is er dus veel sterfte.
De broedmachine:
De hulp van mechanische apparatuur wordt ingezet om te kijken of ik de vogels kan ondersteunen in hun broedproces. Vers gelegde eieren worden door mij in de broedmachine gelegd. Met behulp van het rekenschema dat te vinden is op
www.ibisring.org bereken ik het broedverloop van de eieren. Al gauw kom ik er achter dat dit bij Guira Koekoeken toch wat complexer is dan gedacht. Experiment met 12 dagen broeden, 16 dagen broeden, gewichtafname van de eieren …….. niets verliep volgens het schema. Temperatuur omhoog, omlaag, meer vocht, minder vocht, aan de hand van het schema ging het ene ei de ene kant op en het andere ei de andere kant. En toch bleven de vruchten groeien. Vlak voor of tijdens het uitkomen legde ik de eieren in de nesten terug. Een enkele keer kwamen de jongen ook in de broedmachine uit (als ik te laat had geconstateerd dat ze aan het uitkippen waren). En al deze jongen hebben het niet gehaald. Alsof de vogels wisten dat het niet de jongen waren die volgens een natuurlijke manier in hun nest terecht waren gekomen. Alsof er al contact is met de vruchten in de eieren en wetend dat deze jongen (bij wijze van spreken) niet van hun zijn. Ik besloot om dit experiment te staken omdat ik er zelf geen touw aan vast kon knopen.
Overvloed en schaarste:
Door de grote hoeveelheid eieren die dagelijks in het nest gelegd werden is het resultaat dit jaar wat minder. Doordat eieren niet goed bebroed konden worden stierven de vruchten in de beginfase al af. Het eerste nest bevatte maar 1 jong terwijl er zeker 18 eieren gelegd waren. Omdat ik de vraag gekregen heb naar vogels om mee te vliegen in een presentatie/show heb ik dit dier vlak voor uitvliegen overgedragen aan de nieuwe eigenaar.
Het tweede nest kipte er 4 jongen uit waarvan er één na 7 dagen stierf, al bijna compleet in de veren en geen aanleiding over wat het probleem is. Deze jongen zijn wederom opgehaald voor presentaties. Het derde nest had twee jongen en hiervan is er één gestorven en de tweede is ook voor een presentatie opgehaald. Alle jongen die in deze presentaties gehouden worden zijn gehuisvest met meerdere soortgenoten bij elkaar. Ondanks de gedeeltelijke handopfok is er geen verschil in gedrag merkbaar tussen de vogels onderling. Het is ook een soort die heel leuk is in een handtamme groep en de dieren komen naast elkaar in je nek zitten om heerlijk te genieten van je lichaamswarmte.
Een vierde en vijfde nest bevatte beide 1 jong die momenteel in mijn groep opgroeit. Voor deze jongen wordt wel interesse getoond maar de beperking blijft het aanbod van andere liefhebbers. In heel Europa is het moeilijk deze soort te krijgen en er uiteindelijk extern bloed van te verkrijgen. Overal is deze soort wel te kweken ondanks de vele uitdagingen die het met zich mee brengt.
2016-02-09 - 22:02:07 
